Wettelijk kader en wijzigingen in de schuldhulpverlening
Het vtlb geldt voor alle inwoners die een minnelijk traject via de gemeente doorlopen. Ook geldt het vtlb voor alle inwoners voor wie het wettelijk traject (Wsnp) van toepassing is.
De Wsnp valt onder de Faillissementswet (Fw). In 2023 zijn wijzigingen doorgevoerd in de Fw, om de doorstroom van de gemeentelijke schuldhulpverlening naar de Wsnp te verbeteren.
Een belangrijke wijziging is de verkorting van de standaardduur van het Wsnp-traject van 3 jaar naar 18 maanden. Daarnaast kan de looptijd nu al beginnen op de datum waarop de eerste aflossing is gedaan. Als het al bij aanvang duidelijk is dat een minnelijk traject niet zinvol is, kan direct worden gekozen voor een schuldsaneringstraject via het Wsnp-traject. Bijvoorbeeld als de inwoner de schulden niet kan aflossen.
Sinds 1 juli 20224 is voor de Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (NVVK) het vrij te laten bedrag de norm bij het vaststellen van de afloscapaciteit, ook wanneer dit tot gevolg heeft dat betrokkene geen afloscapaciteit heeft en aan de schuldeisers een ‘nul-aanbod’ moet worden gedaan.
Beslagvrije voet en het nominale bedrag
Het vtlb berekenen gebeurt aan de hand van gegevens over de inkomsten en correcties/uitgaven. Het vtlb bestaat uit de beslagvrije voet (het deel van je inkomsten dat is beschermd tegen beslaglegging door schuldeisers) en het nominale bedrag waarmee de beslagvrije voet wordt verhoogd.
De beslagvrije voet is bedoeld voor het betalen van de basiskosten van levensonderhoud. Voor het berekenen van de beslagvrije voet heb je informatie nodig over de leefsituatie en het netto en fiscaal inkomen.
De beslagvrije voet is in de basis 95% van de geldende bijstandsnorm uit de Participatiewet. Afhankelijk van het inkomen wordt die verhoogd met een compensatiekop. In bijzondere omstandigheden wordt rekening gehouden met bepaalde uitgaven. Zo kan de beslagvrije voet worden verhoog als de woonlasten meer dan 10% hoger zijn dan de huurprijs die maximaal in aanmerking komt voor huurtoeslag. Die verhoging wordt ook de eerste 6 maanden toegepast in de vtlb-berekening.
In het nominaal bedrag staan correctieposten voor noodzakelijke uitgaven, zoals: arbeidstoeslag, eigen risico, kinderopvang, reiskosten en individuele lasten. In het minnelijke traject bepaalt de schuldhulpverlener zelf of correctie nodig is. Het nominaal bedrag is belangrijk omdat de WvBVV uitgaat van fictieve kosten en toeslagen berekent op basis van het ingevoerde fiscaal inkomen. In werkelijkheid hebben mensen vaak andere zorg- en woonkosten en krijgen ze soms een ander bedrag aan toeslagen.
- A staat hierbij voor de correcties, gebaseerd op de werkelijke kosten en ontvangen toeslagen. Het gaat dan om de correcties ziektekosten, woonlasten en kindgebonden budget.
- B staat hierbij voor de compensatiekop die wordt toegekend in de beslagvrije voet. Deze wordt berekend door de beslagvrije voet van de klant te verminderen met 95% van de toepasselijke bijstandsnorm.
Vtlb berekenen met de vtlb-calculator
Voor een succesvolle uitvoering van de schuldhulpverlening en schuldsanering is het belangrijk om het vrij te laten bedrag correct te berekenen. Het zorgt ervoor dat de inwoner voldoende aflost én een minimaal bedrag overhoudt om te voorzien in levensonderhoud. Het vrij te laten bedrag berekenen lijkt in eerste instantie vrij eenvoudig. Je vult bedragen in de vtlb-calculator op de website van Bureau Wsnp in en die berekent automatisch het vtlb.
Zorgvuldig calculeren voor een juiste vtlb-berekening
Let op: het is heel belangrijk dat je de exacte bedragen invult. Eén fout in de berekening en iemand kan te weinig geld overhouden. Dit kan ook grote gevolgen hebben voor iemands persoonlijke situatie. Aan de andere kant moet de inwoner wél voldoende aflossen, zodat schuldeisers toch een zo hoog mogelijk bedrag afgelost krijgen voordat ze de restschuld kwijtschelden. Een juiste vtlb-berekening maken vraagt om kennis van de correctiemogelijkheden in het vtlb, inzicht in de berekeningswijze en volledige informatie van de inwoner met de schulden. Een correcte berekening is ook belangrijk om te kunnen aantonen dat het maximaal haalbare wordt afgelost.
Als je de systematiek van de berekening goed beheerst, kun je zowel aan de inwoner met schulden als aan diens schuldeisers uitleggen hoe je aan de bedragen in je voorstel bent gekomen. Dit kan een positief effect hebben op de uitkomst van het schuldhulpverleningstraject.
Rekening houden met
verschillende inkomsten
Je moet rekening houden met de verschillende inkomsten waarover vergoedingen of inhoudingen worden berekend, zoals belastingteruggaven en toeslagen. Niet alles telt mee voor het berekenen van de aflossingscapaciteit. Hoe bepaal je het fiscaal en netto–inkomen uit de diverse loonstroken? En dan moet je ook nog het vakantiegeld en de 13e maand of bonus uitrekenen. Ingewikkeld zijn ook de samenlevingsvormen. Is de inwoner samenwonend, gehuwd of kostganger?
Aandacht voor de uitgaven
Ook aan de uitgavenkant zijn aandachtspunten. Bij hoge woonkosten moet je in de eerste 18 maanden een correctie toepassen op de beslagvrije voet. Heeft de klant een koopwoning, dan mag je meestal alleen de betaalde bruto hypotheekrente, de eventuele erfpacht en 0,049% (2022) van de WOZ-waarde corrigeren. En hoe ga je om met reiskosten woon-werk en een leaseauto van de zaak?
Kortom, een vtlb is elke keer weer een zorgvuldig proces waarbij (collegiale) toetsing wenselijk is.
Wil je op de hoogte blijven van veranderingen in het sociaal domein?
Schrijf je in voor de e-mail nieuwsbrief en blijf op de hoogte van ons aanbod
