Beleidsadviseur André Meijer van Putten was zo’n tien jaar geleden nauw betrokken bij de implementatie van BerekenUwRecht in de gemeente Zaanstad. “We gebruiken de tool om drempels weg te nemen. Dat is nodig omdat veel inwoners twijfelen of ze in aanmerking komen voor een regeling. Vaak vragen ze daarom niets aan. Via BerekenUwRecht zien ze zelf of ze een regeling kunnen aanvragen: de minimaregelingen van de gemeente én de landelijke toeslagen, zoals zorgtoeslag, huurtoeslag en het kindgebonden budget. En nu ook de eenmalige energietoeslag.”
André vertelt dat de tool inwoners helpt om uit de financiële problemen te blijven. Hij geeft een voorbeeld: “Stel: iemand vraagt bijstand aan voor kosten waarvoor hij geen bijstand kan krijgen. We gaan met hem in gesprek. Wat blijkt? Deze inwoner heeft vorig jaar een wasmachine gekocht. Daarvoor had hij bijzondere bijstand kunnen krijgen. Deze inwoner had de huidige financiële problemen dus kunnen voorkomen als hij BerekenUwRecht had gebruikt.”
BerekenUwRecht wordt op maat gemaakt voor een gemeente. Stimulansz plaatst alle gemeentelijke regelingen in de tool, inclusief voorwaarden en vereisten. Ook stemt Stimulansz de tool af op de concrete doelen die een gemeente wil bereiken. André: “Het doel van onze gemeente is dat alle inwoners die recht hebben op een regeling daarvan gebruikmaken. Dit helpt financiële problemen te voorkomen. Nadat je de tool hebt ingevuld, verwijzen we je naar het wijkteam. Hier helpt de inkomensconsulent je verder. Óf download direct een aanvraagformulier en stuur het op. Wat ook kan: het ingevulde formulier telefonisch nakijken samen met de consulent. Maar dit gebeurt weinig, is onze ervaring.”
“Sommige mensen zijn niet vaardig genoeg om BerekenUwRecht te gebruiken”, nuanceert André. “Dat ligt niet aan BerekenUwRecht, want die tool is heel duidelijk. Vragen beantwoorden is soms moeilijk, het taalniveau is soms onvoldoende en beschikkingen zijn moeilijk te begrijpen. Daardoor kan het zelfstandig invullen van de vragen in BerekenUwRecht toch moeilijk zijn, ondanks de eenvoudig geformuleerde vragen. Neem nu de beschikking van de huurtoeslag. Daarop staan vaak de kale huurprijs, servicekosten en energiekosten. Welke bedragen zet je in BerekenUwRecht? Daarom helpen we mensen bij het invullen van de juiste gegevens.”
Sommigen hebben geen vertrouwen in de overheid en vragen daarom niets aan, signaleert André. “Bijvoorbeeld omdat ze bang zijn het geld te moeten terugbetalen. Ook voor hen is BerekenUwRecht fijn. Lang niet alle inwoners uit de doelgroep maken gebruik van de tool, maar het draagt er wel aan bij dat meer inwoners een aanvraag indienen.”
De gemeente Zaanstad telt in 2022 iets meer dan 157.000 inwoners. Zo’n 7.000 huishoudens hebben een inkomen op 110% van het minimumloon. En zo’n 9.000 hebben een inkomen van 120 % van het minimumloon (CBS-cijfers 2019). André: “We benaderen hen via de gemeentewebsite, nieuwsbrieven en andere communicatie, bijvoorbeeld over de energietoeslag. Dat heeft effect. Zo hadden we in januari 2022 130 en in februari 182 gebruikers van BerekenUwRecht. Maar in maart waren dat er ineens 419 en in april zelfs 487. Dat kwam omdat de inflatie toen snel begon op te lopen én omdat de Rijksoverheid de eenmalige energietoeslag bekendmaakte.
BerekenUwRecht is een belangrijk instrument voor de gemeente, stelt André: “De tool heeft een belangrijk functie, gelet op het aantal aanvragen. Vanwege de energiecrisis wordt de tool nu ook veel belangrijker voor mensen met een inkomen tot 120% van het minimumloon. We verwachten dat ook deze inwoners gebruik gaan maken van BerekenUwRecht, omdat zij niet zeker weten of zij een inkomen hebben van 120% of lager.”
“Als gemeente moet je zorgen voor heldere teksten die duidelijkheid geven”, adviseert André tot slot. “Je moet bovendien continu communiceren over de tool zodat inwoners weten dat die er is. En zorg dat mensen vanuit BerekenUwRecht een volgende stap kunnen zetten op weg naar een aanvraag. Richt je de tool goed en duidelijk in, dan heb je er als gemeente veel profijt van.”
